Εισαγωγή στην ESG και τη χρηματοδότηση

Ως επαγγελματίας σε θέματα ESG και βιωσιμότητας, έχω παρακολουθήσει πώς τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά κριτήρια και κριτήρια διακυβέρνησης (ESG) έχουν μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Αυτό που κάποτε ήταν ένα "ωραίο να έχεις" είναι τώρα μια θεμελιώδης απαίτηση. Οι τράπεζες, οι θεσμικοί επενδυτές και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια δεν αξιολογούν πλέον τις εταιρείες μόνο με βάση τις οικονομικές επιδόσεις. Ενσωματώνουν πλέον τους παράγοντες ESG στις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας και στις επενδυτικές αποφάσεις.

Στην Ελλάδα, αυτή η παγκόσμια μετατόπιση γίνεται καθημερινά όλο και πιο εμφανής. Η Τράπεζα της Ελλάδος απαιτεί από όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εφαρμόζουν εκτιμήσεις ESG κατά την αξιολόγηση των δανείων. Αυτό σημαίνει ότι ο δρόμος προς τη χρηματοδότηση για τις ελληνικές εταιρείες -είτε μεγάλες είτε μικρές- περνάει απευθείας μέσα από τις επιδόσεις τους σε θέματα ESG.

Οι εταιρείες που αποτυγχάνουν να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές ή αγνοούν τη διαφάνεια στις μη χρηματοοικονομικές αναφορές τους αντιμετωπίζουν αυξανόμενους κινδύνους. Το κόστος δανεισμού αυξάνεται, οι όροι δανεισμού στενεύουν και σε ορισμένες περιπτώσεις η χρηματοδότηση απορρίπτεται εντελώς.

Οφέλη από την υιοθέτηση των ESG για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Το πλεονέκτημα αυτής της αλλαγής είναι σημαντικό. Οι εταιρείες που υιοθετούν την ESG δεν είναι απλώς "κουτάκια συμμόρφωσης". Χτίζουν ισχυρότερους, πιο ανθεκτικούς οργανισμούς. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από το Κέντρο Αειφορίας (CSE) στις αρχές του 2025, υπάρχει αποδεδειγμένη σχέση μεταξύ της υιοθέτησης των ESG και της κερδοφορίας στην Ελλάδα.

Με την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη βασική στρατηγική τους, οι επιχειρήσεις μπορούν:

• Χαμηλότερος οικονομικός κίνδυνος και εξασφάλιση καλύτερων όρων δανεισμού.

• Αύξηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών μέσω της διαφάνειας.

• Ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια για πράσινα και κοινωνικά έργα.

• Να βελτιώσουν τη φήμη τους στους πελάτες, τους συνεργάτες και τις διεθνείς αγορές.

Στην πραγματικότητα, τα δάνεια που συνδέονται με τη βιωσιμότητα και τα πράσινα ομόλογα γίνονται κυρίαρχα στην Ελλάδα, συνδέοντας τη χρηματοδότηση άμεσα με τις επιδόσεις μιας εταιρείας στον τομέα της ESG.

Πρακτικά βήματα για εταιρείες

Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις για να προετοιμαστούν; Το πρώτο βήμα είναι να αντιμετωπίσουν την ESG όχι μόνο ως υποχρέωση, αλλά ως ευκαιρία. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι αξιόπιστα εργαλεία αξιολόγησης, όπως το Δείκτης CR, μπορεί να προσφέρει μετρήσιμα οφέλη. Τα εργαλεία αυτά βοηθούν τις εταιρείες να εντοπίζουν τους κινδύνους, να βελτιώνουν τη διακυβέρνηση και να επιδεικνύουν υπευθυνότητα στους δανειστές και τους επενδυτές.

Παράδειγμα: Συνήθη λάθη προς αποφυγή

Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη που βλέπω είναι ότι οι εταιρείες αντιμετωπίζουν την υποβολή εκθέσεων ESG ως άσκηση συμμόρφωσης της τελευταίας στιγμής. Αυτή η αντιδραστική προσέγγιση όχι μόνο υπονομεύει την αξιοπιστία αλλά και περιορίζει την πρόσβαση σε ευκαιρίες χρηματοδότησης. Αντ' αυτού, οι εταιρείες θα πρέπει να ενσωματώνουν την ESG στις καθημερινές λειτουργίες και στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.

Από τη συμμόρφωση στην ανταγωνιστικότητα

Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, όπως η οδηγία για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (CSRD), καθιστούν την υποβολή εκθέσεων ESG υποχρεωτική για τις μεγάλες εισηγμένες και μη εισηγμένες εταιρείες. Αυτό δεν είναι απλώς μια νομική απαίτηση - είναι ένα ουσιαστικό βήμα για να παραμείνει κανείς ανταγωνιστικός.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις που θα προσαρμοστούν τώρα θα είναι σε καλύτερη θέση για να επεκταθούν διεθνώς. Θα μειώσουν τους κινδύνους, θα βελτιώσουν την κερδοφορία τους και θα προσελκύσουν επενδυτές που δίνουν προτεραιότητα στην ESG στα χαρτοφυλάκιά τους.

Το μήνυμα είναι σαφές: το μέλλον της χρηματοδότησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ESG. Για τις ελληνικές επιχειρήσεις, η επιλογή είναι απλή -προσαρμοστείτε και προχωρήστε μπροστά ή αντιμετωπίστε τον αποκλεισμό και τη συρρίκνωση των ευκαιριών.

Μια ελληνική έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα Το Βήμα της Κυριακής (Ειδική έκδοση, 7 Σεπτεμβρίου 2025)